Miejsce przechowywania Najświętszego Sakramentu od końca liturgii Wieczerzy Pańskiej do początku liturgii Męki Pańskiej, w Polsce powszechnie nazywane „ciemnicą”, to tzw. „ołtarz wystawienia”, miejsce adoracji i dziękczynienia Bogu za dar ustanowienia Eucharystii.

Geneza ołtarza wystawienia jest bardzo praktyczna: ze względu na to, że w Wielki Piątek nie sprawowano Mszy św., gdzieś trzeba było przechować Najświętszy Sakrament przeznaczony do komunii w czasie liturgii Męki Pańskiej – przy czym zachowywano hostię jedynie dla kapłana, gdyż aż do 1955 r.wierni nie przyjmowali komunii w dniu śmierci Chrystusa. Początkowo, hostię konsekrowaną w Wielki Czwartek przechowywano w zakrystii lub w innym bezpiecznym miejscu, jednak od VIII w., aby umożliwić wiernym adorację Ciała Jezusa, składano ją – owiniętą w dwa kawałki płótna – na ołtarzu.

Wiadomo też, że co najmniej od XII w. przenoszono chleb Eucharystyczny do innego niż zwykle tabernakulum, skąd prawdopodobnie wzięła się później praktyka umieszczania na stałe tabernakulum przy bocznych ołtarzach. Z czasem (od ok. XVI w.), zaczęto nawet budować osobne kaplice, mające bogato zdobiony ołtarz, przeznaczone właśnie do przechowywania Najświętszego Sakramentu po liturgii Wieczerzy Pańskiej; zaś samo Ciało Pańskie – zamiast w dwóch kawałkach płótna – umieszczano w specjalnym kielichu.